صف‌بندی خیابانی علیه طرح روسی!

رامین پرتو

از چند هفته پیش تاکنون گرجستان به صحنه صف‌بندی خیابانی تبدیل شده است و علیرغم هشدارهای مقامات سیاسی و پلیس این کشور، گویا قرار نیست آنها به این هشدارها گوش فرا دهند. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی یورونیوز تظاهرات و اعتراضات مردمی در گرجستان علیه لایحه جنجال‌برانگیز «عوامل خارجی» همچنان ادامه دارد و عصر شنبه نیز ده‌ها هزار نفر از شهروندان گرجستان در تفلیس علیه این لایحه دست به تظاهرات زدند. در تفلیس، پایتخت این کشور ده‌ها هزار نفر به خیابان‌ها آمدند تا انتقاد و اعتراض خود به لایحه مزبور را نشان دهند و بر اساس اخبار منتشر شده بسیاری از آنان در کنار پرچم‌ گرجستان پرچم‌های اتحادیه اروپا و همچنین اوکراین به همراه داشتند. منابع خبری گرجستان در این خصوص نوشته‌اند که این تظاهرات، در اعتراض به برنامه‌های دولت برای جلوگیری از نفوذ ادعایی کشورهای خارجی بر جامعه مدنی گرجستان است. در پیش‌نویس لایحه قانونی مذکور تصریح شده است که سازمان‌هایی که دست‌کم ۲۰درصد از بودجه خود را از خارج دریافت می‌کنند باید در مراجع رسمی ثبت‌نام کنند و از سوی دیگر سازمان‌های غیردولتی باید منابع مالی خارجی خود را به صورت شفاف به دولت و زیرمجموعه‌های آن اعلام کنند. در این راستا حزب رویای گرجستان که در رأس قدرت قرار داشته و پارلمان به انضمام قوه مجریه را در دست دارد، مدعی است که از این طریق قصد دارد شفافیت بیشتر و کنترل نفوذ بیگانه را تضمین کند. این حزب به همرده مقامات سیاسی و امنیتی گرجستان معتقد هستند که بسیاری از پروژه‌های ترویج دموکراسی در گرجستان از سوی غرب، از جمله اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا، تامین مالی می‌شوند و همین موضوع به معنای وجود یک مجرای مفوذ شناخته می‌شود که باید با آن مقابله کرد. منتقدان دولت گرجستان اما تشابهاتی میان قانون مقابله با عوامل خارجی و «قانون علیه عوامل خارجی» که در روسیه تصویب شده می‌بینند که به مقامات مسکو اجازه می‌دهد اقدامات گسترده‌ای علیه رسانه‌ها و سازمان‌های منتقد انجام دهند. آنها بیم آنرا دارند که از این قانون مطابق با الگوی مسکو برای پیگرد قضایی نیروهای طرفدار غرب سوءاستفاده شود و به نوعی در این راستا این قانون بای سرکوب مخالفان را بگشاید. معترضان در گرجستان همچنین معتقد هستند که این لایحه شانس پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا را به خطر می‌اندازد و به همین دلیل کلیت این لایحه را باید به نوعی یک طرح پشت پرده از سوی طرفداران روسیه در گرجستان دانست. عده‌ای دیگر در این راستا بر این باورند نخست‌وزیر فعلی گرجستان تماماً در این خصوص با مقامات مسکو هماهنگ است و همین موضوع باعث ایجاد حساسیت بیش از حد در مورد این قانون شده است. برخی‌ دیگر هم با اشاره به مواضع اخیر مقامات گرجستانف به خصوص نخست‌وزیر این کشور معتقد هستند که او در این میان راهی ندارد جز اینکه از این طریق امنیت سیاسی و اجتماعی کشورش را تضمین کند و حتی در این راستا انتقادهایی از سوی وی علیه معترضان مطرح شده است. 

معترضان در گرجستان معتقدند لایحه عوامل خارجی شانس پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا را به خطر می‌اندازد و به همین دلیل کلیت آن را باید به نوعی یک طرح پشت پرده از سوی طرفداران روسیه در گرجستان دانست

هشدار به مخالفان؟

کشمکش‌ها در تفلیس آن هم در شرایط کنونی صرفاً دو بازیگر داخلی یعنی مردم و دولت گرجستان ندارد، بلکه در پشت پرده، غرب اعم از آمریکا و اروپا در مقابل روسیه صف‌بندی کرده‌اند و حالا زمین این تقابل جایی نیست جز گرجستان!

در این راستا ایراکلی کوباخیدزه، نخست وزیر گرجستان اعلام کرده که لایحه جنجالی و بحث‌برانگیز عوامل خارجی را به رغم اعتراض‌ها در کشورش تا انتها پیش خواهد برد و آنرا تصویب می‌کند. نخست وزیر گرجستان با اشاره به اعتراضاتی که چندین هفته است در تفلیس جریان دارد، معترضان را عده‌ای «جوان گمراه» در کشورش توصیف کرد که به گفته وی نسبت به روسیه احساس نارضایتی دارند.او همچنین گفته است که به خواسته‌های بیش از ۶۰ درصد از رأی‌دهندگان گرجستانی که قاطعانه و متفکرانه از شفافیت حمایت می‌کنند و در نتیجه، آینده‌ای صلح‌آمیز را برای گرجستان متصورند، توجه خواهیم کرد. این در حالیست که کرملین هرگونه ارتباط با لایحه ارائه شده از سوی دولت گرجستان به پارلمان این کشور را رد کرده است. در این بین دامنه اعتراض‌ها به این لایحه بحث برانگیز دامن برخی سیاستمداران گرجستان را نیز گرفته است و حالا فرستاده این کشور در فرانسه روز پنجشنبه از سمت خود استعفا کرده است. رویترز در این میان اعلام کرده که فرستاده تفلیس در پاریس نخستین مسئول ارشد دولت گرجستان بود که در اعتراض به لایحه یاد شده از سمت خود کنار رفته و این امکان وجود دارد که تعداد مقامات بیشتری در گرجستان از سمت خود کنار بروند. در این راستا برخی از منابع خبری اعلام کرده‌اند که انتظار می‌رود قانونگذاران در پارلمان گرجستان از امروز (دوشنبه) بحث و بررسی در خصوص قرائت سوم و نهایی این لایحه را آغاز کنند و این در حالیست که اخیراً 83 نفر از ۱۵۰ نماینده پارلمان گرجستان در قرائت دوم به این لایحه رای موافق دادند و در مقابل ۲۳ تن از نمایندگان با تصویب آن مخالفت کردند. آنچه در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد اعتراض مستقیم ایالات متحده به این لایحه جنجالی است. در این خصوص جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید با ابراز نگرانی از آنچه «پسرفت» دموکراسی در گرجستان نامید، مدعی شد که تصویب لایحه جنجالی «عوامل خارجی» توسط تفلیس بر خلاف ارزش‌های دموکراتیک است. او اعلام کرده که نمایندگان پارلمان گرجستان با یک انتخاب حیاتی میان حمایت از آرمان‌های یورو-آتلانتیک (غربی) مردم کشورشان یا تصویب قانون «عوامل خارجی» به سبک کرملین و مغایر با ارزش‌های دموکراتیک روبرو هستند، اما ما در کنار مردم گرجستان خواهیم ایستاد. همچنین سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز روز پنجشنبه گذشته اعلام کرده بود که آمریکا از افزایش گزارش‌های آزار و اذیت و حمله فیزیکی به اعضای جامعه مدنی، فعالان اپوزیسیون و روزنامه‌نگاران آگاه است و این خشونت‌ها را محکوم می‌کنیم و خواستار تحقیقات کامل و مستقل و به موقع در خصوص آن هستیم». به موازات این روند یک مقام رسمی اتحادیه اروپا در گرجستان هم پیش‌تر لایحه پیشنهادی «عوامل خارجی» را غیرقابل قبول خواند و تاکید کرد که تصویب این لایحه مانع بسیار جدی برای پیوستن گرجستان به اتحادیه اروپا خواهد بود. مجموع این مولفه‌ها به خوبی نشان می‌دهد که کشمکش‌ها در تفلیس آن هم در شرایط کنونی صرفاً دو بازیگر داخلی یعنی مردم و دولت گرجستان ندارد، بلکه در پشت پرده، غرب اعم از آمریکا و اروپا در مقابل روسیه صف‌بندی کرده‌اند و حالا زمین این تقابل جایی نیست جز گرجستان!