سیدمحمد میرزامحمدزاده

در کشاکش اعتراضات دو سه روز اخیر هنگ‌کنگ، وقتی جمعیت به پیرمردی رسید که پیراهن خود را درآورده بود و جمعیت را تهدید می‌کرد، بی‌درنگ او را به زمین انداختند و با چوب زدند. همان روز وقتی یک تاکسی عبوری از مسیر منحرف شد و به‌سمت جمعیت معترضین رفت، راننده را از ماشین بیرون کشیدند و آنقدر زدند تا غرق در خون شد.

چند بلوک آن‌طرف‌تر معترضین یک بازیگر زن هنگ‌کنگی که در انظار عمومی از پلیس منطقه حمایت کرده بود را کتک زدند؛ دلیلشان این بود که بازیگر در حال گرفتن عکس از معترضانی بود که در حال تخریب یک بانک بودند. وقتی او از صحنه فرار می‌کرد، آن‌ها فریاد می‌زدند: به سرزمین اصلی بازگرد.

دانشگاه چینی هنگ‌کنگ، طی نظرسنجی از 600 نفر، دریافته تعداد افرادی که معتقدند باید به اصول عدم استفاده از خشونت در اعتراضات پایبند باشند، از 83 درصد ماه گذشته به 70 درصد در ماه جاری تنزل پیدا کرده است

روزنامه نیویورک‌تایمز با این مقدمه در تشریح خشونت‌های معترضان در هنگ‌کنگ نوشت: یکی از هسته‌‌های معترضین ضددولتی هنگ‌کنگ، طی‌ هفته‌های اخیر با خشونت بیشتری عمل کرده‌اند و با حمله به اشخاص نسبت به تخریب مغازه‌ها، بانک‌ها، کافه‌ها، و ورودی مترو‌ها اقدام کردند و برخی را به آتش کشیدند. در یک برخورد به شدت شخصی و توهین‌آمیز، یک گروه از معترضین سر جدا شده خوکی را به مجلس عروسی یکی از افسران پلیس فرستادند. چند ماهی است که در پی پیشنهاد قانون استرداد مجرمین هنگ‌کنگی به چین، معترضین روی آرامش را از این منطقه ربوده‌اند؛ اما این قانون بهانه بود و کم‌کم دامنه خواسته‌های آن‌ها گسترش یافت؛ اگرچه این اعتراضات مسالمت‌آمیز آغاز شد، اما حالا با تداوم خشونت‌ها، رویدادهای این اعتراضات، تحت‌الشعاع قرار گرفته است. معترضین تندرو، اقدامات خود را به بهانه اجرای عدالت در سیستمی که پاسخگو نیست، توجیه می‌کنند. عمده خشونت‌ها که نشأت گرفته از رفتار پلیس بوده است، پس از آنکه یک افسر پلیس در سالگرد سیاسی تشکیل جمهوری خلق کره به سینه یک نوجوان معترض با گلوله واقعی شلیک کرد، تشدید شد.

اما از دید منتقدین، این معترضین با ایفای نقش پارتیزان‌هایی که افراد را به تصور دشمنی تنبیه می‌کنند، در حال عبور از خط قرمز‌ها هستند. شدت این تنش‌ها می‌تواند منجر به دل‌زدگی حامیان میانه‌رو و اعضای جامعه شود و به دیدگاه پکن در مورد اینکه این شورش‌ها نشأت گرفته از اقدامات اراذل و اوباش است، صحه بگذارد. ما انگوک، استادیار دانشگاه دولتی چین در هنگ‌کنگ در این باره گفت: برخی از مردم کم‌کم چیزهایی فرای مسئولیتشان را در دست می‌گیرند. او به یکی از دلایل این موضوع اشاره کرد و گفت: وقتی پلیس در دستگیری و محاکمه اراذلی که به معترضین در ایستگاه مترو حمله کردند، کوتاهی کرد، چنین پدیده‌هایی شکل گرفت. او افزود: با این حال در روزهای اخیر جنش‌ها این موضوع را به بحث گذاشته‌اند که آیا چنین خشونت‌های انتقام‌‌جویانه‌ای اخلاقی و قابل‌توجیه است یا خیر. معترضین این حملات انتقام‌جویانه را حل و فصل امور به‌صورت خصوصی یا در زبان خودشان si liu می‌خوانند. در تالارهای گفتگوی اینترنتی، جایی که تظاهرات‌ها و تجمعات مدیریت می‌شوند، برخی پست‌هایی که خواهان بازگشت معترضین به درگیری‌ها هستند، با بازخورد منفی مواجه شدند اما تندروها کمتر اقدامات خود را خارج از عرف می‌دانند. ادوارد هوی 20 ساله، یکی از معترضان در مصاحبه‌ای گفت: این اقدامات توجیه شده است چراکه پلیس نیز با این وحشیگری کنار آمده است.

او گفت: این اقدامات پیامی برای پلیس است که اگر حتی سیستم با اقدامات خشونت‌بار آن‌ها برخورد نکند، بالاخره یک روز در زندگی، خود یا نزدیکانشان تنبیه می‌شوند.

تصمیم کری‌لم، رئیس منطقه هنگ‌کنگ در روز جمعه، برای ممنوعیت استفاده از ماسک صورت در اعتراضات، تنها به خشم بیشتر معترضین منجر شد، چراکه به عقیده آن‌ها این اقدام آخرین نمونه نادیده گرفتن آزادی در منطقه خودمختار است. بسیاری از معترضین در تظاهرات‌های روز یکشنبه برای سرپیچی از این قانون، ماسک به صورت داشتند. حالا معترضین آتش‌های بیشتری در خیابان برپا می‌کنند، آتش‌هایی که ابری از دود سیاه را بر آسمان هنگ‌کنگ ایجاد کرده است. آتش‌های بزرگ در ورودی‌های مترو به دلیل نشان دادن خشم به شبکه حمل و نقل به بهانه حمایت از دولت، در همه جا به چشم می‌خورد. بسیاری از معترضین با وجود مخالفت با این اقدامات افراطی از انتقاد از تندروها اجتناب می‌کنند، چراکه معتقدند هرگونه شکافی در اتحادشان منجر به تضعیف تأثیر می‌شود. اما نشانه‌هایی وجود دارد که تظاهرکنندگان بیشتری نگران شده‌اند که تشدید تاکتیک‌های خشونت‌آمیز، حتی اگر از سوی عمده معترضین توجیه‌پذیر باشد، کل جنبش را زیر سوال می‌برد.

روز یکشنبه پستی در تالار گفتگوی نرم‌افزار LIHKG که در اختیار معترضان است، به تظاهرکنندگان هشدار داد که در مقابل تحریک‌ها برای افزایش خشونت مقاومت کنند. بر اساس این پست، که 1800 بار به اشتراک گذشته شد، این تئوری عنوان شده که فعالان اینترنتی پولی، که در خدمت دولت چین هستند، معترضان را تحریک به استفاده از تاکتیک‌های خشونت‌آمیز می‌کنند تا به این ترتیب بتوانند در جنبش اختلاف ایجاد کنند و اعتماد عمومی را از آن‌ها سلب کنند.

از طرفی اما نشانه‌هایی ظاهر شده که جامعه در حال پذیرش بیشتر خشونت‌ها است. دانشگاه چینی هنگ‌کنگ، در بررسی که در بین 600 نفر از افراد انجام داده، دریافته میزان افرادی که معتقدند افراد باید به اصول عدم استفاده از خشونت در اعتراضات پایبند باشند، از 83 درصد ماه گذشته به 70 درصد در ماه جاری تنزل پیدا کرده است. 

عمده خشونت‌ها که نشأت گرفته از رفتار پلیس بوده است، پس از آنکه یک افسر پلیس در سالگرد سیاسی تشکیل جمهوری خلق کره به سینه یک نوجوان معترض با گلوله واقعی شلیک کرد، تشدید شد

بسیاری از این افراد عنوان کردند که وقتی دولت در واکنش به خواسته‌های معترضین کوتاهی می‌کند، استفاده از تاکتیک‌های افراطی از سوی آن‌ها قابل توجیه است. وونگ سیو‌فن، کارگر تدارکاتی 25 ساله که در چندین تظاهرات صلح‌آمیز مشارکت داشته است، گفت که از دید او معترضین تندرو در انجام فعالیت‌های خشونت‌آمیز توجیه بوده‌اند؛ اما اینکه تشدید و تعدد این خشونت‌ها رو به فزونی است، جای نگرانی دارد.

او گفت: چنین روندی این احساس را ایجاد می‌کند که هدف معترضان دیگر مقاومت در مقابل دولت نیست، بلکه تخلیه هیجان است. من نسبت به این موضوع خوشبین نیستم، چراکه دولت معترضین را به سمت خشونت بیشتر هدایت می‌کند و بعد از این خشونت‌ها برای لکه‌دار کردن جنبش بهره می‌برد.